Ngày 10/4/2025 – Tổng thống Donald Trump vừa ký loạt sắc lệnh hành pháp nhằm thúc đẩy việc xây dựng các nhà máy điện than mới tại Hoa Kỳ, đánh dấu một bước ngoặt lớn trong chính sách năng lượng so với người tiền nhiệm. Đây được xem là động thái nhằm “hồi sinh một ngành công nghiệp từng bị lãng quên”, trong bối cảnh nhu cầu điện quốc gia tăng đột biến do trí tuệ nhân tạo (AI) và tăng trưởng dân số.
Nhu Cầu Điện Tăng Cao: Than Được Gọi Tên Trở Lại
Trong phát biểu được Reuters dẫn lời, Tổng thống Trump khẳng định: “Chúng ta đang đưa một ngành công nghiệp đã bị từ bỏ quay trở lại. Chúng tôi sẽ đưa những người thợ mỏ trở lại làm việc.”
Theo số liệu mới nhất, các nhà máy điện than hiện chỉ còn chiếm khoảng 20% tổng công suất phát điện của Hoa Kỳ, giảm mạnh so với con số 50% vào năm 2000. Nguyên nhân chủ yếu là sự phát triển mạnh mẽ của khí đốt tự nhiên và năng lượng tái tạo như gió, mặt trời. Tuy nhiên, điều này đang bắt đầu thay đổi khi AI trở thành động lực mới thúc đẩy nhu cầu điện toàn quốc.
AI và Big Tech: Cú Hích Cho Ngành Than
Trí tuệ nhân tạo (AI) đang khiến các công ty công nghệ lớn (Big Tech) mở rộng quy mô trung tâm dữ liệu, kéo theo nhu cầu điện bùng nổ. Cùng với sự gia tăng dân số, xu hướng này buộc ngành năng lượng phải mở rộng công suất phát điện nhanh chóng, trong đó than đá trở lại đường đua cùng khí đốt và điện hạt nhân.
Than đang được xem là giải pháp nhanh chóng và khả thi. Nhờ công nghệ lọc khí hiện đại, các nhà máy điện than thế hệ mới có thể vận hành với mức khí thải thấp hơn đáng kể, tạo điều kiện thuận lợi để loại nhiên liệu này quay trở lại chuỗi cung ứng điện quốc gia.
Công Suất Than Toàn Cầu Vẫn Đang Tăng
Bất chấp các chính sách khí hậu, sản lượng và công suất điện than toàn cầu vẫn đang trong xu hướng tăng. Theo Global Energy Monitor, năm 2024 có 44,1 GW công suất điện than mới được đưa vào hoạt động trên toàn cầu, trong khi chỉ 25,2 GW bị đóng cửa, tạo ra mức tăng ròng 18,8 GW.
Dù thấp hơn mức trung bình 72 GW/năm trong giai đoạn 2004–2024, sự sụt giảm này chủ yếu đến từ các quốc gia phát triển. Trong khi đó, Trung Quốc và Ấn Độ tiếp tục đầu tư mạnh vào điện than, và Hoa Kỳ dường như đang bắt đầu theo xu hướng tương tự.
Kết Luận: Than Đá – Một Chương Mới Trong Câu Chuyện Năng Lượng Mỹ
Việc khởi động lại các dự án nhà máy điện than tại Hoa Kỳ dưới thời Tổng thống Donald Trump không chỉ là lựa chọn chiến lược trong bối cảnh nhu cầu điện tăng vọt mà còn là tuyên bố rõ ràng về việc đa dạng hóa nguồn cung năng lượng và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Trong kỷ nguyên AI và điện toán hiệu năng cao, than có thể một lần nữa đóng vai trò then chốt trong lưới điện Mỹ.
