Sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI) cùng với sự mở rộng của các trung tâm dữ liệu được dự báo sẽ làm gia tăng đáng kể lượng điện tiêu thụ tại Hoa Kỳ trong những năm tới, chấm dứt giai đoạn tăng trưởng chậm kéo dài suốt một thập kỷ. Tuy nhiên, điều chưa rõ ràng là mức độ công suất phát điện bổ sung cần thiết để đáp ứng làn sóng này, cũng như cách các công ty điện lực sẽ xử lý bài toán cung – cầu ngày càng phức tạp giữa các khu vực.
Hiện nhiều doanh nghiệp điện lực tại Mỹ đã công bố kế hoạch đầu tư hàng tỷ USD trong vài năm tới, đồng thời ghi nhận số lượng lớn yêu cầu về công suất điện từ các tập đoàn công nghệ lớn, đặc biệt tại những khu vực phát triển hạ tầng trung tâm dữ liệu.
Tuy vậy, các yêu cầu này không phản ánh đầy đủ bức tranh thực tế. Do chiến lược phân tán rủi ro, các công ty công nghệ thường đệ trình yêu cầu cung cấp điện cho cùng một dự án đến ba nhà cung cấp khác nhau. Trong số đó, chỉ một phần ba số yêu cầu sẽ thực sự đi đến giai đoạn ký kết hợp đồng và triển khai dự án.
Bên cạnh đó, các dự báo hiện tại về nhu cầu điện của trung tâm dữ liệu cũng có thể thay đổi trong tương lai gần. Những yếu tố như chi phí đầu tư, tiến độ xây dựng, cũng như sự phát triển của các thế hệ AI mới – vốn có thể sử dụng ít vi xử lý hơn và yêu cầu làm mát ít hơn – đều có thể ảnh hưởng đến tổng lượng điện tiêu thụ thực tế.
Doanh nghiệp điện lực Mỹ tăng tốc đầu tư để đón đầu làn sóng trung tâm dữ liệu
Trước làn sóng gia tăng mạnh mẽ nhu cầu năng lượng từ các trung tâm dữ liệu, các công ty điện lực tại Hoa Kỳ đang đẩy nhanh kế hoạch chi tiêu và huy động vốn đầu tư quy mô lớn. Trong năm qua, họ ghi nhận sự gia tăng đáng kể về số lượng yêu cầu kết nối và truyền tải điện từ các nhà phát triển hạ tầng số.
Các công ty điện lực trong nước cũng đặc biệt lưu ý tới xu hướng bùng nổ của trung tâm dữ liệu tại nhiều khu vực. PPL, một tập đoàn điện lực có trụ sở tại Pennsylvania, cho biết trong báo cáo kết quả kinh doanh quý IV rằng các bang như Pennsylvania và Kentucky đang nổi lên là điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư hạ tầng dữ liệu.
Cụ thể, tại Pennsylvania, PPL đang tiếp nhận tổng cộng tới 48 GW yêu cầu liên quan đến trung tâm dữ liệu trong giai đoạn từ năm 2026 đến 2034. Tuy nhiên, trong số này, chỉ có khoảng 9 GW nằm ở giai đoạn “nâng cao” – tức là các dự án đã tiến đến bước ký kết thỏa thuận với nhà đầu tư. Dù vậy, con số này vẫn cao hơn gấp đôi tổng công suất phát điện quy định hiện tại của PPL, vốn chỉ ở mức 7,5 GW.
Diễn biến này cho thấy áp lực lớn đặt lên hệ thống hạ tầng điện lực quốc gia, buộc các công ty phải sớm nâng cấp và mở rộng lưới điện để kịp đáp ứng nhu cầu tăng trưởng nóng từ nền kinh tế số đang bùng nổ.
Nhiều ẩn số khiến việc dự báo nhu cầu điện trở nên khó lường
Một trong những thách thức lớn hiện nay đối với ngành điện lực Hoa Kỳ là khoảng cách đáng kể giữa công suất điện được yêu cầu và công suất thực sự đạt đến giai đoạn phát triển nâng cao. Sự chênh lệch này khiến cho việc dự báo tăng trưởng nhu cầu điện trở nên thiếu chắc chắn và đầy rủi ro.
Các chuyên gia phân tích và đại diện các công ty điện lực cho biết, hiện không thể đưa ra một con số đáng tin cậy về lượng công suất phát điện mới cần được bổ sung. Một phần nguyên nhân đến từ chiến lược của các nhà đầu tư trung tâm dữ liệu, khi họ thường nộp yêu cầu cung cấp điện cho nhiều công ty điện lực tại các bang khác nhau cho cùng một dự án – dẫn đến hiện tượng trùng lặp trong thống kê.
Theo một báo cáo do Koomey Analytics phối hợp với Trung tâm Chính sách Lưỡng đảng (Bipartisan Policy Center) công bố vào tháng 2, việc tổng hợp các đề xuất dự án trung tâm dữ liệu một cách máy móc để dự báo nhu cầu điện trong tương lai có thể dẫn đến ước tính sai lệch – cụ thể là đánh giá quá cao số lượng trung tâm dữ liệu thực sự sẽ được xây dựng tại một khu vực nhất định.
Những yếu tố bất định này đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với các công ty điện lực trong việc xây dựng các mô hình dự báo linh hoạt hơn, đồng thời tăng cường phối hợp với các bên liên quan để tránh đầu tư dư thừa hoặc chậm trễ trong việc mở rộng hạ tầng điện quốc gia.
Kinh tế và chính sách thương mại làm trầm trọng thêm những bất định
Theo các chuyên gia, việc theo dõi và đánh giá chính xác nhu cầu điện năng phát sinh từ trung tâm dữ liệu chỉ có thể thực hiện ở cấp độ quốc gia hoặc khu vực. Tuy nhiên, hiện nay chưa tồn tại một hệ thống giám sát toàn diện, ít nhất là dưới hình thức công khai. “Chỉ khi theo dõi ở quy mô quốc gia hoặc khu vực thì mới có thể đưa ra bức tranh thực sự chính xác,” báo cáo của Koomey Analytics nhận định. Chủ tịch công ty, ông Jonathan Koomey, là một trong những đồng tác giả của báo cáo.
Bên cạnh những bất định về kỹ thuật và quy hoạch, yếu tố kinh tế và chính sách cũng đang góp phần tạo ra làn sương mù dày đặc trong việc dự báo nhu cầu điện. Sau khi chính quyền Trump công bố loạt thuế quan mới vào tuần trước, nguy cơ suy thoái kinh tế tại Hoa Kỳ đã tăng lên trên 50%, theo một số đánh giá từ giới phân tích. Trong bối cảnh đó, các yếu tố như lạm phát kéo dài, lãi suất cao và chuỗi cung ứng liên tục bị gián đoạn được cho là có thể làm chậm tiến độ của hàng loạt dự án trung tâm dữ liệu trên cả nước.
Ông James Richmond, Giám đốc điều hành của e2Companies – đơn vị cung cấp hệ thống quản lý năng lượng – cho biết chi phí xây dựng một trung tâm dữ liệu hiện đã tăng vọt so với cùng kỳ năm trước. Ngay cả trước khi các chính sách thuế quan mới nhất được công bố, CBRE – công ty cung cấp dịch vụ bất động sản thương mại – đã cảnh báo rằng mức thuế áp dụng từ tháng 3 đối với Mexico và Canada có thể làm đội chi phí xây dựng các dự án thương mại lên từ 3% đến 5%, đủ để khiến nhiều nhà đầu tư cân nhắc tạm dừng hoặc điều chỉnh quy mô dự án.
Chính sách thương mại mới của Hoa Kỳ còn được cho là sẽ làm gián đoạn dòng vốn đầu tư cho trung tâm dữ liệu, khi các tập đoàn công nghệ lớn tìm cách ưu tiên chi tiêu cho việc mua chip bán dẫn trước khi mức thuế mới có hiệu lực. Ông Abhishek Singh, đối tác tại công ty nghiên cứu Everest Group, nhận định: “Chi tiêu vốn của các công ty công nghệ lớn sẽ được tái cơ cấu. Dự kiến họ sẽ chuyển hướng ngắn hạn khỏi mở rộng hạ tầng sang các hoạt động phòng ngừa rủi ro chuỗi cung ứng, bao gồm việc tích trữ linh kiện hoặc thay đổi nguồn cung.”
Với hàng loạt biến số từ kỹ thuật, kinh tế cho đến chính sách, các công ty điện lực và giới phân tích tại Hoa Kỳ hiện vẫn đang phải vật lộn để đưa ra các ước tính đáng tin cậy về quy mô và tốc độ công suất phát điện cần thiết nhằm đáp ứng nhu cầu bùng nổ từ lĩnh vực AI và trung tâm dữ liệu trong những năm tới.
Tóm lại
AI và trung tâm dữ liệu đẩy nhu cầu điện tăng mạnh, nhưng nhiều ẩn số vẫn tồn tại
Nhu cầu điện tại Mỹ dự kiến sẽ tăng vọt do sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo và trung tâm dữ liệu, buộc các công ty điện lực lên kế hoạch đầu tư hàng tỷ USD để mở rộng công suất. Tuy nhiên, việc dự báo chính xác lượng điện cần thêm đang gặp khó vì các dự án trung tâm dữ liệu thường gửi yêu cầu đến nhiều nhà cung cấp điện khác nhau, tạo ra số liệu chồng chéo.
Ngoài ra, các rào cản kinh tế – như chi phí xây dựng tăng, lạm phát, chuỗi cung ứng đứt gãy và thuế quan mới – có thể khiến nhiều dự án bị trì hoãn. Chính sách thương mại hiện tại còn buộc các công ty công nghệ lớn phải điều chỉnh lại chiến lược đầu tư, ưu tiên tích trữ linh kiện thay vì mở rộng hạ tầng. Trong bối cảnh nhiều bất ổn chồng chéo, ngành điện lực Mỹ vẫn chưa thể xác định chắc chắn công suất phát điện bổ sung sẽ cần bao nhiêu và khi nào.
